Authorนพ.เฉวตสรร นามวาท
0 Comments
=================
อ้างอิง
1. Kuru (disease) available at https://en.wikipedia.org/wiki/Kuru_(disease) 2.Liberski PP, Sikorska B, Lindenbaum S, Goldfarb LG, McLean C, Hainfellner JA, Brown P. Kuru: genes, cannibals and neuropathology. J Neuropathol Exp Neurol. 2012 Feb;71(2):92-103. doi: 10.1097/NEN.0b013e3182444efd. PMID: 22249461; PMCID: PMC5120877. 3. Yurdakok K, Yavuz T, Taylor CE. Swaddling and acute respiratory infections. Am J Public Health. 1990 Jul;80(7):873-5. doi: 10.2105/ajph.80.7.873. PMID: 2356917; PMCID: PMC1404984. 4. W. W. Cort, J. B. Grant, and N. R. Stoll, “General Summary of Results,” in W. W. Cort, J. B. Grant, and N. R. Stoll (eds.), Researches on Hookworm in China: Embodying the Results of the Work of the China Hookworm Commission, June, 1923 to November, 1924, Monographic Series no. 7 (Baltimore: The American Journal of Hygiene, 1926), 393–98. {อ้างใน The Guts of the Matter A Global History of Human Waste and Infectious Intestinal Disease , pp. 103 - 123 DOI: https://doi.org/10.1017/9781108642323.007 และอ้างใน Human Ecology and Infectious Diseases available at https://www.ircwash.org/sites/default/files/245.12-83HU-8165.pdf page 192 } สวัสดีครับ มาพบกันอีกครั้งพร้อมกับเกร็ดความรู้ระบาดวิทยาที่ได้จากคลิปดี ๆ ในยูทู้บ ครับ ใครที่เรียนระบาดวิทยาคงจะรู้จัก นพ.จอห์น สโนว์ ผู้ได้ชื่อว่าเป็นบิดาแห่งระบาดวิทยาสมัยใหม่ (Father of Modern Epidemiology) [1], บิดาแห่งระบาดวิทยาภาคสนาม (Father of Field Epidemiology) [2] และผมก็ไปเจอคลิปอะนิเมชั่น ของ TED ED ที่ชอบมากคลิปนี้ ความยาวแค่ 4 นาที มาดูประเด็นในบล็อกนี้ แล้วค่อยไปดูคลิปต้นฉบับตอนท้ายเรื่องนะครับ
หมอจอห์น สโนว์ เป็นคนหนึ่งที่ไม่เชื่อใน Miasma theory ได้เก็บข้อมูลผู้ป่วยโรคอหิวาต์ พบว่ามีอาการถ่ายอุจจาระเหลวรุนแรง อาเจียน ซึ่งเป็นอาการทางเดินอาหาร ไม่เกี่ยวกับทางเดินหายใจ น่าจะมีสาเหตุมาจากอาหารที่กินหรือน้ำที่ดื่ม ข่าวการระบาดในหนังสือพิมพ์รายงานว่า ผู้ป่วยจำนวนมากอยู่ในย่านโซโห (Soho) เขาไปขอข้อมูลจากงานทะเบียน เพื่อดูว่าผู้ป่วยอหิวาต์ที่เสียชีวิตอาศัยอยู่ที่ใด ดูมาถึงตอนนี้ ก็รู้สึกตื่นเต้นเลยครับ ในฐานะที่ได้เรียนเป็นแพทย์เฉพาะทางด้าน Field Epidemiology การออกไปถึงพื้นที่เกิดโรคเพื่อหาสาเหตุนี่แหละคือการทำงานระบาดวิทยาภาคสนามอย่างหนึ่ง ไม่ได้ตั้งรับ นั่งเก้าอี้ รออยู่แต่ในสำนักงาน ซึ่งมีคนพูดให้เห็นภาพครับว่า ถ้าทำเช่นนั้นก็เป็น armchair epidemiologist หมอสโนว์นำข้อมูลบ้านที่อยู่ของผู้เสียชีวิตจากอหิวาต์ไปวาดลงในแผนที่ ซึ่งต่อมากลายเป็นแผนที่ชิ้นประวัติศาสตร์เลยเชียวนะ รูปในแผนที่ขีดสีแดงหนึ่งขีดคือผู้เสียชีวิตหนึ่งคน เขาพบว่า คนเสียชีวิตเกาะกลุ่มอยู่ใกล้ปั้มน้ำบาดาลถนนบรอด (Broad Street) เขาไปเสนอต่อเจ้าหน้าที่ราชการเมืองลอนดอน เสนอให้ปิดปั๊มน้ำ ซึ่งเจ้าหน้าที่ไม่ได้เห็นด้วยเลยว่า สาเหตการป่วยนั้นเกิดจากน้ำ แต่ก็ยอมทำตามเป็นมาตรการเพิ่มขึ้นมาอีกอย่างหนึ่ง เมื่อถอดคันโยกปั๊มน้ำถนนบรอด การระบาดก็หยุดลงอย่างรวดเร็ว หมอจอห์น สโนว์ ยังไม่หยุดเท่านั้น พยายามจะหาความเชื่อมโยงการเสียชีวิตกับปั๊มน้ำนี้ให้ชัดเจนขึ้นไปอีก เขาพบว่า มีหญิงหม้ายคนหนึ่งเสียชีวิตทั้งที่อยู่ไกลจากปั๊มน้ำแห่งนี้ แต่เป็นเพราะเธอติดใจรสชาติของน้ำบาดาลปั๊มนี้ จึงให้คนรับใช้มาขนน้ำไปดื่มเป็นประจำ (อย่างนี้เขาเรียกว่า การมองหา outlier หรือ กรณีที่แปลกแยกไปจากคนส่วนใหญ่ แล้วดูรายละเอียดว่าเป็นอย่างไร) ยังมีอีกกรณีหนึ่ง มีโรงงานในบล็อกถนนใกล้ปั๊มน้ำ (บางตำราก็บอกว่าเป็นโรงผลิตไวน์ และสุรา) มีคนอยู่หลายร้อย แต่ป่วยไม่กี่คน สอบถามดูก็รู้ว่า เขามีบ่อน้ำของเขาเอง (เหมือนโรงงานเบียร์บ้านเรา ได้แหล่งน้ำใต้ดินคุณภาพดี รสดี ก็ผลิดเบียร์ออกมาถูกปาก) นี่ก็เรียกเป็น outlier อีกเช่นกัน ย้อนไปรวมกับกรณีหญิงหม้าย กรณีหนึ่ง อยู่ตั้งไกล แต่ป่วย ส่วนอีกกรณี อยู่ใกล้ ๆ ทำไมไม่ค่อยป่วย ยังไม่จบแค่นั้น หมอสโนว์ยังสอบสวนการระบาดไปจนทราบว่า มีเด็กทารกที่ป่วยและเสียชีวิตตั้งแต่แรกเริ่มจะเกิดการระบาด ผ้าอ้อมเด็กคนดังกล่าว ถูกนำไปทิ้งบ่อน้ำใกล้ปั๊มน้ำบาดาลถนนบรอด ซึ่งน่าจะเป็นที่มาของการปนเปื้อนและเกิดการระบาดนั่นเอง เจ้าหน้าที่เมืองลอนดอนฟังการนำเสนอจากหมอสโนว์ ก็ไม่เห็นด้วย ไม่แน่ว่าอาจรู้สึกเสียหน้า รับไม่ได้ที่น้ำบาดาลของเมืองมีสิ่งสกปรก จนกระทั่งปี ค.ศ. 1884 โรเบิร์ต ค็อค สามารถแยกเชื้อ เพาะเลี้ยงเชื้อ Cholera สาเหตุของอหิวาตกโรคได้สำเร็จ ความเชื่อเรื่อง Germ Theory จึงมีสูงขึ้นอย่างกว้างขวาง รวมถึงการศึกษาของหลุยส์ ปาสเตอร์ ที่ทำให้โลกเรามีความรู้เรื่องเชื้อโรค การทำให้ปราศจากเชื้อ และการพัฒนาวัคซีน เราได้เรียนรู้อะไรจากเรื่องนี้
ส่งท้าย ใครอยากดูคลิปต้นฉบับ ความยาว 4 นาทีกว่า คลิกดูข้างล่างนี้ครับ ที่ผมเขียนมามีประเด็มเสริมเข้าไปก็หลายส่วน เพื่อให้ได้มุมมองเพิ่มเติมนะครับ ขอบคุณที่อ่านมาจนจบ ไว้พบกันใหม่ สวัสดีครับ ขอขอบคุณ คลิปความรู้ TED Ed เรื่อง How a few scientists transformed the way we think about disease อ้างอิง 1. "Doctor John Snow Blames Water Pollution for Cholera Epidemic" Department of Epidemiology, UCLA, available at: https://www.ph.ucla.edu/epi/snow/fatherofepidemiology.html accessed date: May 27, 2023 2. "Principles of Epidemiology | Lesson 1 - Section 2" US CDC. available at: https://www.cdc.gov/csels/dsepd/ss1978/lesson1/section2.html accessed date: May 27, 2023 |
Archives
October 2023
Categories
All
บล็อกล่าสุด
|